Rodzaje pszczół – trutnie, robotnice oraz królowa
Jakie są rodzaje pszczół i jak wygląda podział ról w ulu? Nie każdy zdaje sobie sprawę, jak bardzo zorganizowanym tworem jest rodzina pszczela. Przypomina bardziej strukturę korporacji niż ludzką rodzinę, choć jest tu matka, która wszystkim zarządza. Każdy ul stanowi złożony i bardzo dobrze zorganizowany system, w którym każda pszczoła wie, co ma robić i kiedy.
Rodzaje pszczół – trutnie, robotnice oraz królowa
O kolektywności życia w ulu niech świadczy fakt, że pojedyncza pszczoła miodna nie jest w stanie przetrwać samodzielnie. Nie jest w stanie samodzielnie się wyżywić ani tym bardziej rozmnożyć. Potrzebuje do tego roju, a jednocześnie ma w nim ściśle określone zadanie, które wykonuje posłusznie i automatycznie. W zależności od rodzaju pszczoły, ta rola zmienia się z czasem i może się odbywać zarówno wewnątrz, jak i na zewnątrz ula.
Rodzaje pszczół i ile ich jest w ulu?
Rodziny pszczele bywają mniej lub bardziej liczne. Im pszczół w ulu jest więcej, tym większa jest – jak to my, pszczelarze mówimy – siła rodziny pszczelej. Na ogół pszczół w rodzinie jest między 50 a 80 tysięcy. Największą grupę stanowią robotnice, mniejszą trutnie, natomiast królowa – matka jest tylko jedna. W okresie zimowym liczebność pszczół może spaść nawet do 20 tysięcy. Z czego to wynika? W zależności od pory roku, waha się liczebność pszczół trutni i pszczół robotnic.
Trutni w ulu na ogół jest między 300 osobników do nawet kilku tysięcy. W zasadzie ich jedyna rola polega na zapłodnieniu królowej matki. Poza tym nie spełniają żadnej pożytecznej roli i przez większość czasu korzystają z wysiłków pracy robotnic. Żywią się głównie mleczkiem pszczelim, podobnie jak matka. Żywot trutni jest zatem przyjemny, ale gdy tylko przestają być potrzebni, robotnice natychmiast się ich pozbywają. Dzieje się tak przed zimą, gdy matka przestaje czerwić – to znaczy przestaje składać jaja. Wtedy robotnice obchodzą się z trutniami bardzo brutalnie – wyrzucają je na zewnątrz ula na pewną śmierć albo śmiertelnie żądlą. Tym samym na zimę w ulu nie zostaje z trutni nikt lub bardzo nieliczne niedobitki.
Liczebność robotnic, które stanowią największą grupę w ulu, także jest zmienna. To zależy od tego, w jakim momencie roku wykluwają się z larwy. Jeśli na wiosnę – pożyją około 5 – 6 tygodni. Jeśli na jesieni – to nawet 5 – 6 ale miesięcy. Wynika to z etapu zimowania pszczół (zimowla). Wszystkie pszczoły zostają wtedy w ulu po to aby utrzymywać odpowiednią temperaturę (około 18 – 21 stopni). Przez zimę bardzo racjonalnie zużywają zapasy pożywienia – najpierw jest to miód, a potem pierzga. Choć pszczoły nie wychodzą w zimie poza ul, nie zapadają w zimowy sen. Przez całą zimę tworzą coś w rodzaju kuli, machając cały czas skrzydełkami aby utrzymywać temperaturę i chronić królową matkę.
Królowa – matka. Rodzaje pszczół w ulu
Najważniejszą postacią jest królowa matka. Jej życie przypomina nieco żywot trutnia, ale jej pozycja jest znacznie wyższa. Matka nie pracuje, a jej jedynym zadaniem jest składanie jaj – tak zwane czerwienie. W okresie czerwienia znosi do 1500 jaj dziennie. Matka żywi się mleczkiem pszczelim, które jest bardzo odżywcze a robotnice niezwykle o nią dbają. Dlatego królowa potrafi przeżyć do 5 lat. Gdy jednak jej kondycja podupada albo zostaje jakoś uszkodzona, np. utraci skrzydełko, robotnice obchodzą się z nią równie bezwzględnie jak z zużytymi trutniami. Następnie robotnice instynktownie wybierają konkretny czerw, z którego wyrośnie kolejna matka karmiona mleczkiem królewskim.
Rodzaje pszczół – czym zajmują się robotnice?
Wiemy już od czego w roju jest królowa matka i jaka jest rola trutni, ale czym zajmuje się cała reszta, czyli robotnice? One robią w zasadzie wszystko, stanowią siłę napędową ula. Wykonują wszystkie niezbędne czynności, dzięki którym rodzina pszczela może istnieć. To, czym dokładnie zajmują się poszczególne robotnice zależy od ich wieku, a polecenia otrzymują bezpośrednio od matki za pomocą feromonów.
1 – 3 dzień życia pszczoły robotnicy
Pszczoły już pierwszego dnia życia pracują. Na początku zajmują się oczyszczaniem plastrów z resztek kokonów czy odchodów larw. Wyrzucają też na zewnątrz martwe osobniki. Dzięki temu w ulu panuje porządek, czystość i nie panoszą się choroby.
4 – 6 dzień życia pszczoły robotnicy
Po paru dniach robotnice skupione są na opiece nad larwami. Dbają o to, aby nie zabrakło im pokarmu. W okresie wiosennym i letnim karmią je pyłkiem i miodem. Pod koniec zimy, gdy zapasy miodu są nikłe, używają do tego pierzgę.
7- 14 dzień życia pszczoły robotnicy
Drugi tydzień życia robotnicy to moment, gdy pojawiają się u niej gruczoły mleczne. Z nich powstaje mleczko pszczele, które jest bardzo cenne i przeznaczone niemal wyłącznie dla królowej matki oraz trutni. To właśnie w tym wieku robotnice zostają osobistymi służącymi matki lub trutni, karmiąc je mleczkiem.
15 – 18 dzień życia pszczoły robotnicy
W tym wieku robotnice pełnią funkcję tzw. woszczarek. Mają już wykształcony gruczoł woskowy i produkują wosk pszczeli, z których budują plastry.
19 – 21 dzień życia pszczoły robotnicy
W okolicach 3 tygodnia życia pszczoły rozwinięty już jest gruczoł jadowy oraz żądło. Zadaniem robotnic w tym wieku jest ochrona ula przed niebezpieczeństwami – szerszeniami, ćmami a nawet innymi pszczołami, które nie pochodzą z danej rodziny.
22 – 40 dzień lub dłużej, aż do śmierci robotnicy
W pełni ukształtowana pszczoła, po 22 dniu życia, może zacząć zajmować się tym, z czego znamy pszczoły najlepiej – zbieranie nektaru, pyłku i spadzi a następnie produkcja miodu. W ciągu dnia pszczoły wylatują z ula po zbiory nawet kilkanaście razy dziennie. Od tej pory to główne zajęcie pszczoły, która wykonuje je aż do śmierci.
Podsumujmy – rodzaje pszczół w ulu
Wyróżniamy trzy zasadnicze rodzaje pszczół – królowa matka, trutnie oraz robotnice.
Królowa matka ma za zadanie składać jaja w okresie czerwienia. Jest tylko jedna i stanowi najważniejszą postać w ulu, gdyż to z jej jaj powstają kolejne pszczoły. Żywi się mleczkiem pszczelim i jest szczególnie chroniona przez robotnice.
Trutnie mają za zadanie zapładniać królową, a gdy przestają być potrzebne – w okresie zimowym robotnice się ich pozbywają.
Robotnice stanowią największą grupę w ulu i zajmują się wszystkim, co utrzymuje rodzinę pszczelą przy życiu.
Funkcjonowanie rodziny pszczelej w ulu to fascynujący ekosystem, który jest niezwykle zorganizowany i efektywny. Każdy ma ścisły podział ról a prace wykonywane są automatycznie. To superorganizm, który jest zamknięty i samowystarczalny.
